Zwarte lijst, 1986, bewerkte foto

Zinderend spel

Weerspiegelingen weerspiegelen weerspiegelingen. Tijdens een
slaperige nachtrit in de trein word je er wel eens toe verleid. In
de dubbele ruiten van de trein zie je niet alleen jezelf weerkaatst,
maar zeker ook de medepassagiers en de hele ruimte. Er komt
min of meer een derde ruimte bij. Ik vind dat zinderend. Het komt
in de buurt van het mooie Droste-effect, de eindeloze reflecties
met zijn overvloeiende perspectieven.
Misschien is de spiegeling bedoeld voor de belendende ruimten.
Die kunnen toch niet betekenisloos zijn. Geestverschijnselen voor
gewillige ruiten is een soort delirium ervaring. Het oog kan het bijna
niet aan, raakt gedesoriënteerd. In een raster van strakke horizon-
tale en verticale banen zoekt het de ruimte tussen de draden.
Het oog wil altijd meer, terwijl het echt slecht ziet. Het oog pakt niet
alles, zeker niet wat verderop of  eromheen ligt. Het oog ziet beperkt
en vooral tijdelijk, terwijl je hersenen iets anders ervaren.

Hij wilde werken maken die heel sterk aan dromen deden denken.
Het moest lijken op iets wat echt was, maar tegelijk ook heel anders.
Je moest van de ene naar de andere werkelijkheid kunnen overstap-
pen. Eigenlijk is kijkend dromen net zoiets als blind zien. De traagheid
van de mens maakt dat mogelijk. Een mens is geen dier. Een mens
verlangt naar een andere manier van kijken, zodat hij meer tijd heeft
om na te denken.