Het mes, 1984, acryl, 80 x 80 cm

Gevaarlijke zwaaier

Culturen bestaan bij de gratie van kopiëren. Het begrip originaliteit
brengt kunstenaars in een bijna schizofrene situatie. Nieuw bestaat
niet, is een adagium. Men beweert maar wat voor het goede gevoel.
Niemand kan uit het niets een artistiek werk te voorschijn toveren.
En omdat het niet kan, liegen we er maar wat op los en doen we alsof
er een nieuwe waarheid in het spel is.
De meeste kunstenaars vergaren wat ze op hun weg vinden. Dat
kan van alles zijn, in allerlei stijlen.
Vreemd genoeg zijn ze verbaasd als een ander dat weer met hun
werk doet. Dan vinden ze het ineens niet erg origineel. Die andere
kunstenaar is dan niet oorspronkelijk. Het woord diefstal valt snel.
Natuurlijk is het begrip ‘origineel’, tegelijk ooit met het berenvel,
al lang verdampt.

Kunstenaars zijn altijd grote uitwissellaars geweest, het zijn artistieke
rovers. Ze voegen veel of weinig toe. Combineren, meer niet.
Dit proces is niet meer te stoppen, je moet het ook niet willen.
Toch moet je niet denken dat dat roven verre van creatief is. Ook
hier is veel onderscheid. Alle letterlijke rovers vallen gelijk door de
mand, zij doen niets met het roofgoed, worden sneue kopiisten. Zij
hebben geen respect voor anderen, zij hebben een dode ziel.
Het moet op zijn best lijken op het imitatiegedrag van een prille pas
geborene, die zich door ontwikkelt. De ziel blijft dan in eigen kern.
Echt en onecht valt voor de goede verstaander altijd te herkennen.
Uiteindelijk is er niets nieuws onder de horizon te beleven. In iedere
eeuw, vanaf de grotschilders, maken kunstenaars zich druk om
exclusiviteit. Stammenstrijd, apenrots, gedoe. De liedjes van gister
worden vandaag net even iets anders gezongen.

Veel erger zijn de culturele industrieën, de promotiekanalen, die
maken het voor de individuele kunstenaars anno nu bijna onmogelijk
om toegang tot de markt te krijgen. Zij domineren, doordat hun
oren plat zijn gaan hangen: kunst is alleen maar omzet, geld.
Hier is kunst een kunstje geworden.
En zo doet een flits van onkunde de gevestigde orde wankelen en
dat is niet zo verkeerd als het eerst lijkt. Kunst kan namelijk heel
goed drijven.